Al vroeg in het zoekproces naar een geschikte locatie om het onderzoeksproject Lean in de ondergrond voort te zetten is met de provincie, gemeenten, waterschappen, drinkwaterbedrijven en omgevingsdiensten gekeken naar drinkwaterbescherming- en grondwaterbeschermingsgebieden, waar geen put voor het winnen van aardwarmte mag worden gemaakt. Parallel voerde een team van geologen van TNO en de Universiteit Utrecht een geologische studie uit naar de situatie in de ondergrond voor de overgebleven plekken. Al die informatie is gebruikt om vanuit een aantal criteria met gemeenten en de provincie locaties in kaart te brengen. Het onderzoeksteam van RHDHV kreeg 20 potentiële locaties aangereikt voor de haalbaarheidsstudie. Deze plekken in Nieuwegein en Utrecht-Zuid zijn in de afgelopen maanden tegen het licht zijn gehouden.

Ideale omstandigheden

“Het doel van de haalbaarheidsstudie is inzicht geven in het zoekproces naar geschikte locaties voor een aardwarmtebron”, vertelt Taco Hoencamp, senior adviseur energie en geohydroloog bij RHDHV. “Ook reconstrueren we hoe Lean vanuit een zoekgebied van acht Utrechtse gemeentes uiteindelijk uitgekomen is in Nieuwegein en Utrecht-Zuid.” “De zoektocht naar de ideale omstandigheden begint in de ondergrond”, zo vult Raoel Steffens, senior adviseur omgevingsmanagement, ruimtelijke ordening en vergunningen bij RHDHV aan. “Vervolgens kijk je hoe die plekken bovengronds op aspecten als veiligheid, milieu, geluid, natuurwaarden of archeologie scoren. Maar bijvoorbeeld ook of een bepaalde plek een geschikte aanrijdroute heeft voor het verkeer tijdens realisatie van de boorinstallatie. Daarnaast is het belangrijk dat je vrij eenvoudig kunt ‘aantakken’ op het warmtenet.”

Stoplichtmethode

Om de locaties te kunnen vergelijken, stelden de onderzoekers een afwegingskader op met een aantal onderscheidende kenmerken en aspecten. Raoel: “Aan de hand van die criteria kijk je of een locatie haalbaar is of niet. Die aspecten zijn grofweg onderverdeeld in de categorieën techniek, milieu & omgeving en financiën. Aan de aspecten hebben we een stoplichtsysteem gekoppeld met groene, oranje en rode vlakken. Deze geven aan hoe haalbaar een bepaalde locatie is. Je zoekt uiteraard naar de plekken met zoveel mogelijk groene en/of gele scores. Bij één rode score valt een locatie direct af. Voor de oranje vlakken geldt dat je te maken hebt met een bepaalde uitdaging waar mogelijk een mouw aan te passen is.”

Op de fiets

De studie werd deels van achter het bureau uitgevoerd. Maar Raoel en Taco gingen ook op de fiets door het gebied om alle locaties ter plekke te beoordelen. Raoel: “Nadat we alle beleidsstukken, bestemmingsplannen en basiskaarten doorgenomen hadden, zijn we het gebied in gegaan. Dan kijk  je ter plekke naar zaken als: gaat het om grasland? Is het een braakliggend terrein? Hoe ziet het wegennet er ter plaatse uit? Ligt er een fietspad richting een school in de buurt? Is er al sprake van veel verkeer?”

Ter plaatse

Taco: “Uit ervaring weten we hoe een installatie voor aardwarmte eruitziet en ook wat er zichtbaar blijft in het landschap. Met die plaatjes in gedachten kun je een goede voorstelling maken van hoe dat er in de omgeving uitziet en wat de impact is op het landschap. Moeten er bijvoorbeeld bomen gekapt worden? Verstoort het de cultuurhistorische lijnen die herinneren aan de boomgaarden van vroeger? Wat staat daar aan bijzondere bomen of planten? Maar je houdt ook rekening met de natuurbeleving van mensen. Zo is het gebied richting de A2 qua natuurwaarden niet echt bijzonder. Toch is het een gebied waar veel mensen graag gaan wandelen. Zulke dingen pik je alleen ter plaatse op.”

Publicatie

Morgen is de haalbaarheidsstudie voor iedereen beschikbaar.  De studie (die ook nog door ICO Aardwarmte getoetst gaat worden) zal dan samen met een korte samenvatting worden gepubliceerd op warmtebron.nu.