Green Deal Ultradiepe Geothermie

Naast Parenco in Renkum, Friesland Campina in Heerenveen, Hydreco in Oost-Brabant en Havenbedrijf Rotterdam is het Utrechtse onderzoeksproject Goud één van de vier projecten in het kader van de Green Deal Ultradiepe Geothermie (UDG). De Green Deal UDG is een samenwerking tussen het ministerie van Economische Zaken en Klimaat, EBN, TNO en vijf consortia. Het doel van de samenwerking is om de geologische aardlagen en daarmee een indicatie voor de haalbaarheid van aardwarmte op meer dan vier kilometer diepte in beeld te brengen.

SCAN

“Eind februari werden de werkzaamheden op lijn 11 in verband met hevige regenval stilgelegd”, vertelt Rob Mathlener, projectdirecteur van Goud. “Deze lijn 11 loopt langs de A27 door de gemeentes Vijfheerenlanden, Houten, Bunnik, Utrecht en de Bilt. EBN heeft daardoor net iets minder dan de helft van de lijn kunnen onderzoeken. Onlangs zijn de werkzaamheden in het kader van SCAN hervat en doet de SCAN-trein nu Provincie Utrecht weer aan.”

Extra lijnen

In anderhalve maand tijd wordt onderzoek voor seismiek in de regio Utrecht gedaan. Hierbij gaat het om de lijnen in het kader van het landelijke SCAN programma. En daarnaast zal GTO-EBN ook enkele extra testlijnen voor Goud maken. Deze lijnen worden betaald door de gemeente Utrecht, de provincie en de partners in het Goud consortium. Rob: “In tegenstelling tot andere regio’s in Nederland waar vanuit de olie- en gasindustrie veel kennis beschikbaar is over de ondergrond, is de provincie Utrecht nog één van de witte vlekken. In samenwerking met projectpartner EBN hebben we voor Goud een lijnenplan opgesteld. Via dit kruis over Utrecht Oost hopen we een goed beeld te krijgen van wat er zich op welke diepte bevindt.”

Dinantien

Ons onderzoeksproject Goud richt zich op een diepte van 5 kilometer waar het zo’n 160 graden warm is. Rob: ” De kalksteenlaag uit het tijdvak Dinantien zou mogelijk als UDG-reservoir kunnen dienen. Er zijn weinig data beschikbaar dus kunnen we op voorhand weinig over zeggen. Met de data van de lijnen bepalen we of het zinvol is om door te gaan. Voorop staat dat het altijd veilig moet zijn, dus uitdagingen en de onzekerheden moeten binnen het veiligheidskader passen.”

Eigenschappen

Op basis van seismische gegevens van SCAN worden kaarten gemaakt die de diepte en dikte van de Dinantien kalksteenlaag laten zien. Vervolgens wordt met behulp van die kaarten de begravingsgeschiedenis van die laag gereconstrueerd. Dit geeft inzichten in hoe de eigenschappen van deze lagen veranderd zijn door de geologische tijd. Aan de hand van die gegevens kun je de eigenschappen (zoals dikte en het breukenstelsel) beter inschatten. Rob: “De seismische gegevens voor Goud laat EBN interpreteren door VITO, dat zou je de Belgische TNO kunnen noemen. Hopelijk wordt daarmee aangetoond dat de Dinantien laag dik genoeg is en op de juiste diepte ligt gelet op de beoogde temperatuur. Met behulp van een eerste boring kun je de ondergrond goed interpreteren. Want voor seismiek geldt dat hoe dieper je in de bodem komt, de beelden minder duidelijk worden.”

Derisking

Afhankelijk van de uitkomst van die interpretatie voor Goud volgt begin volgend jaar een GO/NO GO beslissing. Rob: “Waarschijnlijk zullen we nog nader onderzoek in de vorm van 3D seismiek moeten uitvoeren. Als de seismiek aangeeft dat er voor Goud niets te halen valt, dan zal het Goud initiatief  stoppen, mogelijk zit er nog wel perspectief in de ondiepere lagen. Als we ervan uitgaan dat de seismiek genoeg aanleiding geeft om ons onderzoekproject voort te zetten, dan zullen we eerst aan EZK een faciliteit moeten vragen om het financiële risico van een eerste boring af te dekken. Daarbij gaat het namelijk om een groot deel van de kosten van de eerste boring, zo’n tientallen miljoenen euro. Voor de de-risk is de overheid nodig, aangezien geen enkele marktpartij dit financiële risico zal nemen. Het is dus essentieel dat je zo’n eerste boring kunt derisken. Aangezien het bij Goud om ultradiepe geothermie gaat kan dat niet via de bestaande RNES-regeling voor diepe geothermie. Dat gaat ook maar tot 10 miljoen euro per project.”

Waardevol

Ook als uiteindelijk blijkt dat er geen winbare warmte op vijf kilometer diepte zit, haalt zo’n eerste boring volgens Rob een schat aan waardevolle kennis naar boven voor kennisinstellingen als de universiteit maar ook voor een commerciële marktpartij en operator als ENGIE en tal van andere partijen. “Met de seismiek die nu gemaakt gaat wordt in ieder geval meer duidelijk over de ondergrond in ons gebied. En daarmee kunnen we straks verder.”